Προσχολική Ηλικία

Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Το Πρόγραμμα Σπουδών για τη «Γλώσσα» δομείται με βάση τις τέσσερις δεξιότητες που καλείται να καλλιεργήσει ο εκπαιδευτικός στην τάξη:

α) κατανόηση προφορικού λόγου,

β) παραγωγή προφορικού λόγου,

γ) κατανόηση γραπτού λόγου,

δ) παραγωγή γραπτού λόγου.

A’. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

Βασικοί μαθησιακοί στόχοι της συγκεκριμένης δεξιότητας είναι οι μαθητές να:

• Συνηθίζουν στην ακρόαση προφορικού λόγου που εκφέρουν ομιλητές σε διάφορες περιστάσεις επικοινωνίας.
• Αναγνωρίζουν την ταυτότητα του ομιλητή ή της ομιλήτριας.
• Συνειδητοποιούν ότι ο προφορικός λόγος αποτελεί κείμενο.
• Συνειδητοποιούν ότι η ακρόαση γίνεται για διαφορετικούς κάθε φορά σκοπούς.
• Εξοικειώνονται με την ποικιλία των σκοπών της ακρόασης.
• Αντιλαμβάνονται διαισθητικά τις περιστάσεις που χρησιμοποιούνται διαφορετικά είδη κειμένων.
• Συνειδητοποιούν διαισθητικά τις γραμματικές και λεξιλογικές επιλογές του ομιλητή ή της ομιλήτριας ανάλογα με το κειμενικό είδος.
• Αντιλαμβάνονται διαισθητικά ότι η μορφή του προφορικού κειμένου εξαρτάται από τις σχέσεις μεταξύ των συνομιλητών, το θέμα, το σκοπό του ομιλητή.
• Αξιοποιούν το επικοινωνιακό πλαίσιο, για να κάνουν υποθέσεις για το θέμα του προφορικού κειμένου.
• Αξιοποιούν γλωσσικά στοιχεία ως ενδείξεις για την επιβεβαίωση των αρχικών υποθέσεων που έχουν διατυπώσει για το υπό ακρόαση επικοινωνιακό γεγονός.
• Αναγνωρίζουν διαφορετικού τύπου επικοινωνιακές στρατηγικές που χρησιμοποιεί ο συνομιλητής.
• Κάνουν αρχικές υποθέσεις σχετικά με το φωνημικό χαρακτήρα της γλώσσας.
• Αναγνωρίζουν σε πρώτο επίπεδο τη διάκριση κυριολεκτικού και μεταφορικού λόγου.
• Αναγνωρίζουν απλά παραγλωσσικά στοιχεία.
• Λειτουργούν ως ακροατές.
• Διατυπώνουν διευκρινιστικές ερωτήσεις στο/στη νηπιαγωγό, τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές τους ή τους γονείς τους για το είδος των πληροφοριών που δεν κατανοούν, ώστε να διασφαλιστεί η επικοινωνία.
• Αναπτύσσουν στρατηγικές για να πάρουν το λόγο με ευγενικό τρόπο, μαθαίνουν να σέβονται τους κανόνες επικοινωνίας.
• Αναπτύσσουν στρατηγικές, προκειμένου να δηλώσουν τη συμφωνία ή τη διαφωνία τους με τον συνομιλητή τους στην τάξη.

B’. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

Βασικοί μαθησιακοί στόχοι της συγκεκριμένης δεξιότητας είναι οι μαθητές να:

• Σχεδιάζουν τα βασικά σημεία του προφορικού τους μηνύματος.
• Επιλέγουν το είδος του λόγου ή τον τύπο κειμένου που θα χρησιμοποιήσουν ανάλογα με την περίσταση.
• Επιλέγουν το λεξιλόγιο που θα χρησιμοποιήσουν ανάλογα με το θεματικό πεδίο συζήτησης και λαμβάνοντας υπόψη τον επικοινωνιακό σκοπό και το ακροατήριο.
• Χρησιμοποιούν σταδιακά επικοινωνιακές στρατηγικές.
• Μαθαίνουν να ακούν προσεχτικά τον συνομιλητή τους, πριν πάρουν το λόγο.
• Τηρούν βασικούς κανόνες ευγένειας απέναντι στο συνομιλητή τους.
• Συμμετέχουν σε συζητήσεις στο νηπιαγωγείο για θέματα των ενδιαφερόντων τους.
• Κατακτούν φθόγγους και φωνήματα στην ελληνική.
• Αντιλαμβάνονται τη λειτουργία του τονισμού και τη διαφοροποιητική αξία του τόνου για το νόημα της λέξης.
• Κατακτούν το βασικό λεξιλόγιο.
• Αντιλαμβάνονται τη σημασία των συνδετικών εκφράσεων για τη συνοχή του λόγου.
• Μαθαίνουν να χρησιμοποιούν απλά παραγλωσσικά στοιχεία.

Γ’. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Βασικοί μαθησιακοί στόχοι της συγκεκριμένης δεξιότητας είναι οι μαθητές να:

• Αναγνωρίζουν ότι ο γραπτός λόγος είναι φορέας μηνυμάτων που πραγματώνονται με τη μορφή κειμένου.
• Συνειδητοποιούν ότι ο γραπτός λόγος είναι η αναπαράσταση του προφορικού και διακρίνουν την εικόνα μιας λέξης από τη γραπτή απόδοσή της.
• Διευρύνουν και επαναπροσδιορίζουν την προϋπάρχουσα γνώση τους για τις λειτουργίες που επιτελεί ο γραπτός λόγος.
• Κατανοούν ότι η ανάγνωση έχει ποικίλους σκοπούς.
• Διατυπώνουν προκαταρκτικές υποθέσεις -προβλέψεις για το υπό ανάγνωση κείμενο.
• Αποκτούν αρχικές ιδέες ή επαληθεύουν διαισθητικά αρχικές υποθέσεις σχετικές με τις βασικές συμβάσεις της ανάγνωσης.

Δ’. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Βασικοί μαθησιακοί στόχοι της συγκεκριμένης δεξιότητας είναι οι μαθητές να:

• Αντιλαμβάνονται τους σκοπούς της γραφής.
• Επιλέγουν τα σημειωτικά μέσα που θα χρησιμοποιήσουν για την παραγωγή κειμένων στο πλαίσιο διαθεματικών δραστηριοτήτων.
• Αποκτούν ικανότητες που υποστηρίζουν τη γραφή και μαθαίνουν την ορθή στάση του σώματος κατά τη γραφή.
• Χρησιμοποιούν μέσα γραφής ή γράφουν στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και χρησιμοποιούν το ποντίκι.
• Συνειδητοποιούν τη σχέση φωνήματος – γραφήματος.