Γ΄ Δημοτικού

Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού

Τι θα μάθουμε σε αυτό το μάθημα;

Βασικός στόχος του μαθήματος Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού είναι:

• η ανάπτυξη της ικανότητας να διαβάζει ο μαθητής με ευχέρεια και ακρίβεια,
• να κατανοεί το περιεχόμενο κειμένων με αυξανόμενη αναγνωστική δυσκολία
• να χρησιμοποιεί την αναγνωστική ικανότητα στα άλλα μαθήματα και στον κοινωνικό του χώρο.
• να χειρίζεται ο μαθητής διάφορα είδη λόγου. Αρχικά, εξοικειώνεται με τα κείμενα και κατά δεύτερον τα επεξεργάζεται ως προς τη δομή και τη λεξικογραμματική με στόχο τη συνειδητοποίηση των λειτουργιών της γλώσσας σε επικοινωνιακό επίπεδο και τον εμπλουτισμό,τη διεύρυνση και την ενεργοποίηση του ατομικού λεξιλογίου των μαθητών. Στη συνέχεια, ο μαθητής εξασκείται στην παραγωγή αντίστοιχων με τη θεματική ενότητα γραπτών κείμενων χρησιμοποιώντας το κατάλληλο κάθε φορά ύφος σύμφωνα με την περίσταση επικοινωνίας.

Με τι θα ασχοληθούμε σε αυτό το μάθημα;

Στο μάθημα Γλώσσα Β΄ Δημοτικού θα ασχοληθούμε με τα ακόλουθα θέματα ανά ενότητα:

Ενότητα 1.1: Πάλι μαζί!

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να συστηνόμαστε.
• να διηγούμαστε εμπειρίες και γεγονότα.
• να ζητάμε και να δίνουμε πληροφορίες.
• να περιγράφουμε  το σχολείο μας.
• να προτείνουμε σχολικές δραστηριότητες.
• να συζητάμε προβλήματα και να προτείνουμε λύσεις.
• να αφηγούμαστε ένα περιστατικό με τη βοήθεια εικόνων.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Εισαγωγή στον Αναφορικό Λόγο:

• Περιγραφή
• Αφήγηση
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Κείμενα-σχόλια σε φωτογραφίες (λεζάντες)
• Μαρτυρίες-βιωματική αφήγηση
• Ενημερωτικά κείμενα από ιστοσελίδες
• Κόμικς
• Χάρτες

Ενότητα 1.2 Στο σπίτι και στη γειτονιά

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να εκφράζουμε ένα προσωπικό πρόβλημα (θέμα του προβλήματος, αιτία, λύσεις).
• να εκφράζουμε ό, τι μας ευχαριστεί ή μας δυσαρεστεί.
• να περιγράφουμε αγαπημένα παιχνίδια και συλλογές (περιγραφή αντικειμένου).
• να οργανώνουμε τις πληροφορίες που δίνονται σε ένα κείμενο σε εννοιολογικά διαγράμματα, πίνακες.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Αναφορικός Λόγος:

• Περιγραφή
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Ενημερωτικά κείμενα
• Ημερολογιακά κείμενα
• Εννοιολογικοί χάρτες

Ενότητα 1.3: Στη γη και στη θάλασσα

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να περιγράφουμε ζώα και τοπία αξιοποιώντας πληροφοριακό υλικό.
• να αναγνωρίζουμε τη δομή μιας περιγραφής.
• να συμπληρώνουμε έντυπα-ερωτηματολόγια.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Αναφορικός Λόγος:

• Περιγραφή
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Ενημερωτικά κείμενα
• Μικρές αγγελίες
• Μύθοι
• Ημερολογιακά κείμενα

Ενότητα 1.4: Ο κόσμος γύρω μας

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να διατυπώνουμε απόψεις σχετικά με τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα.
• να επιχειρηματολογούμε για τις επιλογές μας.
• να παράγουμε χρηστικά κείμενα σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας μας σχετικά με προτάσεις και ιδέες για την επίλυση ενός περιβαλλοντικού προβλήματος.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Εισαγωγή στον Κατευθυντικό Λόγο:

• Επιχειρηματολογία
• Οδηγία
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Πληροφοριακά κείμενα
• Ειδησεογραφικά κείμενα
• Θεατρικός διάλογος

Ενότητα 1.5: Η πατρίδα μας γιορτάζει

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να διατυπώνουμε απορίες σχετικές με τα συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα.
• να συγκεντρώνουμε πληροφορίες για τα γεγονότα αυτά.
• να αξιοποιούμε τις μαρτυρίες για το πώς έζησαν τα γεγονότα παλαιότερες γενιές.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Αναφορικός Λόγος:

• Αφήγηση
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Ημερολογιακά κείμενα
• Άρθρα εφημερίδας

Ενότητα 2.1: Πολιτείες ντυμένες στα λευκά

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να αναδιηγούμαστε ιστορίες.
• να συνδέουμε χρονικά και αιτιακά τα συμβάντα μιας αφήγησης.
• να προβλέπουμε την πλοκή μιας ιστορίας.
• να περιγράφουμε χαρακτήρες και συμπεριφορές.
• να συντάσσουμε τους τίτλους αφηγημένων ιστοριών.
• να οργανώνουμε το πλάνο μιας ιστορίας.
• να συμπληρώνουμε μια ημιτελή ιστορία.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Αναφορικός Λόγος:

• Αφήγηση
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Άρθρα εφημερίδων
• Ρεπορτάζ

Ενότητα 2.2: Ιστορίες του χειμώνα

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να αναδιηγούμαστε ιστορίες.
• να περιγράφουμε χαρακτήρες και συμπεριφορές.
• να συντάσσουμε διαλόγους που ενσωματώνονται σε ιστορίες.
• να διαμορφώνουμε το τέλος μιας ιστορίας σε σχέση με ένα συγκεκριμένο σκοπό.
• να εκφραζόμαστε με ποιητικό τρόπο.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Αναφορικός Λόγος:

• Αφήγηση
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Θεατρικός διάλογος
• Δελτίο καιρού

Ενότητα 2.3: Έλα στη παρέα μας!

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να ακολουθούμε οδηγίες και να συντάσσουμε εντολές.
• να επιχειρηματολογούμε σε διάφορες περιστάσεις.
• να συντάσσουμε λίστες.
• να συντάσσουμε προσκλήσεις ανάλογα με τον παραλήπτη τους.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Κατευθυντικός Λόγος:

• Οδηγία
• Επιχειρηματολογία
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Χρηστικά κείμενα (συνταγές, λίστες, προσκλήσεις, χάρτες, προγράμματα, διαφημιστικά φυλλάδια, έντυπα με οδηγίες χρήσης και οδηγίες κατασκευών)

Ενότητα 2.4: Άνθρωποι και μηχανές

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να εκφράζουμε και να συζητάμε τη γνώμη μας για γεγονότα.
• να συντάσσουμε οδηγίες.
• να διατυπώνουμε ερωτήσεις για τη συλλογή πληροφοριών
• να συντάσσουμε ανακοινώσεις.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Κατευθυντικός Λόγος:

• Επιχειρηματολογία
• Οδηγία
• Εγκυκλοπαιδικά κείμενα
• Διαφημιστικά έντυπα
• Άρθρα εφημερίδων
• Απλές τεχνικές περιγραφές
• Πληροφοριακά-επεξηγηματικά σκίτσα
• Κόμικς
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Οδηγοί μέσων μαζικής μεταφοράς

Ενότητα 2.5: Γιορτάζω και θυμάμαι

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να συγκεντρώνουμε πληροφορίες για τα ήθη και τα έθιμα μιας περιοχής.
• να αφηγούμαστε τη συμμετοχή μας σε συγκεκριμένες εορταστικές εκδηλώσεις.
• να εκφράζουμε τη γνώμη μας για την εικαστική δημιουργία.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Αναφορικός Λόγος:

• Αφήγηση
• Περιγραφή
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Μαρτυρίες

Ενότητα 3.1: Ήτανε μια φορά…

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να αποδίδουμε περιληπτικά το νόημα ενός κειμένου
• να τιτλοφορούμε παραγράφους.
• να συνθέτουμε αφήγηση με φανταστικά και πραγματικά στοιχεία.
• να εκφράζουμε τη συναισθηματική μας αντίδραση σε μια αφήγηση.
• να κάνουμε προβλέψεις για την εξέλιξη της πλοκής μιας ιστορίας.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

Αναφορικός Λόγος:

• Αφήγηση (Ε)
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Κείμενα επιστημονικής φαντασίας
• Διαφημιστικοί, πληροφοριακοί πίνακες

Ενότητα 3.2: Του κόσμου το ψωμί

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να διατυπώνουμε, προφορικά και γραπτά, σε πλάγιο λόγο, ένα διάλογο που ακούσαμε.
• να αφηγούμαστε μια ιστορία σε αλληλεπίδραση με τα μέλη μιας ομάδας.
• να επιχειρηματολογούμε αξιοποιώντας πληροφορίες από ενημερωτικά κείμενα.
• να χρησιμοποιούμε σωστά τους ρηματικούς χρόνους στην αφήγηση ενός περιστατικού.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

• Αφήγηση (Ε)
• Περιγραφή (Ε)
• Οδηγία (Ε)
• Επιχειρηματολογία (Ε)
• Λαϊκά παραμύθια
• Παροιμίες
• Λαϊκό θέατρο
• Μαρτυρίες
• Λεζάντες
• Διαγραμματικοί πίνακες
• Πληροφοριακά κείμενα

Ενότητα 3.3: Όλοι μια αγκαλιά

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να διατυπώνουμε προβλήματα που σχετίζονται με τα δικαιώματα του παιδιού και να προτείνουμε λύσεις.
• να εκφράζουμε φιλειρηνικά (γλωσσικά και εικονικά) μηνύματα.
• να παράγουμε προφορικές και γραπτές αναφορές με χρήση δοσμένου πληροφοριακού υλικού.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων

• Αφήγηση (Ε)
• Περιγραφή (Ε)
• Οδηγία (Ε)
• Επιχειρηματολογία (Ε)
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Οδηγίες
• Μαρτυρίες
• Πίνακες
• Έντυπο ενημερωτικό υλικό εθελοντικών οργανώσεων

Ενότητα 3.4: Γιορτή και ξενοιασιά

Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:

• να αναφέρουμε ήθη και έθιμα.
• να εκφράζουμε τις εντυπώσεις μας από μια επίσκεψη στη φύση.
• να περιγράφουμε ένα ομαδικό παιχνίδι.

Είδη λόγου / Είδη κειμένων

• Αφήγηση (Ε)
• Οδηγία (Ε)
• Λογοτεχνικά κείμενα
• Μαρτυρίες
• Κατάλογοι

Η γραμματική μου

Σ’ αυτήν την ενότητα θα μάθουμε:

• Χωρισμό λέξεων σε συλλαβές
• Τονισμό
• Σημεία στίξης
• Ορθογραφικά σημάδια
• Άρθρα
• Αντωνυμίες
• Το τελικό -ν-
• Ουσιαστικά
• Επίθετα
• Ρήματα
• Ευθύ Λόγο
• Πλάγιο Λόγο
• Επιφωνήματα
• Αριθμητικά επίθετα
• Το επίθετο ο πολύς – η πολλή – το πολύ

Γ΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Οι μαθητές επιδιώκεται να:

• ­Να αναπτύξουν ενδιαφέρον για την ελληνική μυθολογία και τις επιβιώσεις της στη γλώσσα, τη λογοτεχνία, την τέχνη.
• Να έλθουν σε επαφή με την πολιτιστική τους κληρονομιά.
• Να κάνουν συσχετίσεις και να προβαίνουν σε απλές γενικεύσεις.
• Να προβληματιστούν για τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον ­και τον αγώνα του για την πρόοδο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ενότητα 1: Η δημιουργία του κόσμου

• Πώς έγινε ο κόσμος; Ποιος έφτιαξε τη Γη, τον Ουρανό, τη θάλασσα, τους θεούς και τους ανθρώπους;
• Οι αρχαίοι Έλληνες, που δε γνώριζαν όσα σήμερα μας εξηγεί η επιστήμη, έφτιαξαν πολλούς μύθους για να τα εξηγήσουν όλα αυτά. Έτσι μέσα σε κάθε μύθο υπάρχει πάντοτε κάποια κρυμμένη αλήθεια.
• Η πρώτη θεά που λάτρεψαν ήταν η Γη, που την έλεγαν τότε Γαία. Είχαν καταλάβει πόσο σημαντική ήταν για τη ζωή τους. Αυτή τους έδινε τροφή και καταφύγιο, γι’ αυτό της έδωσαν την πιο τιμητική θέση στους μύθους τους και είπαν ότι αυτή γέννησε τον ουρανό, τη θάλασσα, τα βουνά, τους θεούς και τους ανθρώπους.
• Οι αρχαίοι ποιητές Όμηρος και Ησίοδος με τα ποιήματά τους έκαναν και σε μας γνωστούς όλους αυτούς τους μύθους.

Ας τους γνωρίσουμε λοιπόν!

Λέξεις Κλειδιά: δημιουργία του κόσμου, τιτανομαχία, θεοί του Ολύμπου, θεές του Ολύμπου, Προμηθέας, Πανδώρα, Δευκαλίωνας, Πύρρα­

Ενότητα 2: Ο Ηρακλής

• Ο Ηρακλής γεννήθηκε στη φαντασία των α­νθρώπων σε μια πολύ παλιά εποχή. Την εποχή εκείνη οι άνθρωποι κυνηγούσαν τα άγρια ζώα, για να τραφούν με το κρέας τους και να ντυθούν με το δέρμα τους, και τρόμαζαν από τους κεραυνούς, τους σεισμούς και τις άγριες καταιγίδες. Χρειάζονταν λοιπόν τους ήρωες, για να τους βοηθούν στις δυσκολίες της ζωής τους.
• Ο Ηρακλής είναι ο μεγαλύτερος ήρωας της ελληνικής μυθολογίας. Γιος του Δία και μιας θνητής βασιλοπούλας, της Αλκμήνης, ήταν ο δυνατότερος απ’ όλους τους ανθρώπους. Εξολόθρευσε άγρια θηρία και τέρατα, έδιωξε τυράννους και σκότωσε κακούς βασιλιάδες. Ήταν πάντα δίκαιος, καλόκαρδος και πρόθυμα βοηθούσε τους ανθρώπους. Ήταν ατρόμητος κι ανίκητος και τα κατορθώματά του έμειναν για πάντα αξέχαστα.

Λέξεις Κλειδιά: Ηρακλής, άθλοι του Ηρακλή, λιοντάρι της Νεμέας, Λερναία Ύδρα, κάπρος τους Ερύμανθου, ελάφι με τα χρυσά κέρατα, Στυμφαλίδες όρνιθες, στάβλοι του Αυγεία, κέρβερος του Άδη, χρυσά μήλα των Εσπερίδων

Ενότητα 3: Ο Θησέας

• Κάποτε ο Ηρακλής πέρασε απ’ ­την Τροιζήνα, όπου τον φιλοξένησε στο παλάτι του ο βασιλιάς Πιτθέας. Όταν κάθισαν να φάνε, ο Ηρακλής έβγαλε τη λεοντή και τη­ν άφησε χάμω. Μια παρέα παιδιών βλέποντας τη λεοντή τρόμαξαν και το έβαλαν στα πόδια. Ένα όμως επτάχρονο παιδί, νομίζοντας πως έβλεπε αληθινό λιοντάρι, άρπαξε ένα τσεκούρι κι όρμησε να το σκοτώσει. Ήταν ο Θησέας, ο εγγονός του βασιλιά Πιτθέα. Ένας ακόμη ήρωας της ελληνικής μυθολογίας.

Λέξεις Κλειδιά: Θησέας, βασιλόπουλο, Τροιζήνα, Μινώταυρος, λαβύρινθος, Δαίδαλος, Αριάδνη, μίτος της Αριάδνης

Ενότητα 4: Η Αργοναυτική εκστρατεία

• Στη μακριν­ή Κολχίδα, το χρυσόμαλλο δέρμα ενός κριαριού κρεμόταν για χρόνια στα κλαδιά μιας ιερής βελαν­ιδιάς. Στο βουνό Πήλιο της Θεσσαλίας, στη σπηλιά ενός Κενταύρου, μεγάλωνε ένα παιδί. Ήταν ο Ιάσονας, ένας ακόμη ήρωας της μυθολογίας μας, που θα πήγαινε κάποια μέρα, μαζί με άλλους ήρωες, τους Αργοναύτες, να φέρει το χρυσόμαλλο δέρας στην Ελλάδα. Το ταξίδι τους αυτό ονομάστηκε Αργοναυτική εκστρατεία.

Λέξεις Κλειδιά: Αργοναυτική εκστρατεία, Φρίξος, Έλλη, χρυσόμαλλο δέρας, Πελίας, Ιάσονας, Αργώ, Κολχίδα, Μήδεια

Ενότητα 5: Ο Τρωικός πόλεμος

• Πριν από πολλά χρόνια, οι Αχαιοί που κατοικούσαν τότε στην Ελλάδα, ενώθηκαν και με τα πλοία και το στρατό τους πήγαν να κυριεύσουνε την Τροία.
• Έτσι άρχισε ο Τρωικός πόλεμος που κράτησε δέκα χρόνια. Ήταν ο μεγαλύτερος πόλεμος της αρχαιότητας κι οδήγησε στο θάνατο αμέτρητους Τρώες κι Αχαιούς. Αφορμή ήτανε μια γυναίκα, η ωραία Ελένη, η βασίλισσα της Σπάρ­της.
• Πολλά σπουδαία παλικάρια πολέμησαν σ’ αυτό τον πόλεμο. Ο Αχιλλέας, ο γιος της Θέτιδας, ο Έκτορας, ο αρχηγός των Τρώων, ο ατρόμητος Διομήδης, ο δυνατός Αίαντας, ο Μενέλαος, ο άντρας της Ελένης, ο αδελφός του ο Αγαμέμνονας, που ήταν αρχηγός των Αχαιών, ο πολυμήχανος Οδυσσέας κι άλλοι πολλοί.
  Όλους αυτούς θα τους γνωρίσουμε στα επόμενα μαθήματα.
• Επίσης, θα γνωρίσουμε την Ανδρομάχη, την όμορφη γυναίκα του Έκτορα, τους σεβαστούς γονείς του, την Εκάβη και τον Πρίαμο, κι άλλους πολλούς!
• Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς απ’ όλα αυτά που έγιναν! Οι μύθοι που τα αναφέρουν είναι τόσο γοητευτικοί, που αξίζει τον κόπο να τους διαβάσουμε και να τους θυμόμαστε για πάντα.

Λέξεις Κλειδιά: Τρωικός πόλεμος, μήλο της Έριδας, θυσία της Ιφιγένειας, Αχαιοί, Τροία, Αχιλλέας, Πάτροκλος, Έκτορας, Δούρειος Ίππος, ωραία Ελένη, Πάρης, Μενέλαος, Αγαμέμνονας

Ενότητα 6: Οι περιπέτειες του Οδυσσέα

• Αφού έπεσε η πόλη του Πριάμου και τ­έλειωσε ο δεκάχρονος Τρωικός πόλεμος, ξεκίνησαν τα πλοία των Αχαιών, για να γυρίσουν στην πατρίδα. Όμως οι θεοί του Ολύμπου ήτανε θυμωμένοι, γιατί μέσα στην Τροία οι Αχαιοί έκαψαν τους ναούς τους. Γι’ αυτό τους έστειλαν ανέμους δυνατούς κι άγρια θαλασσοταραχή, για να δυσκολέψουν το ταξίδι τους. Όλοι όμως γύρισαν γρήγορα στα σπίτια τους. Μόνο ο Οδυσσέας, ο πολυμήχανος βασιλιάς απ’ την Ιθάκη, περιπλανήθηκε δέκα ολόκληρα χρόνια σε θάλασσες και σε χώρες μακρινές και πέρασε πολλές ταλαιπωρίες, ώσπου να φτάσει στην Ιθάκη, την πατρίδα του. Τις περιπέτειες του Οδυσσέα μέχρι την επιστροφή του στην Ιθάκη μάς τις λέει ο Όμηρος στο έργο του «Οδύσσεια».

Λέξεις Κλειδιά: Οδυσσέας, Οδύσσεια, Κίκονες, Λωτοφάγοι, Κύκλωπες, Αίολος, Λαιστρυγόνες, Κίρκη, Άδης, Σειρήνες, Σκύλλα, Χάρυβδη, Ήλιος, Καλυψώ, Φαίακες, Ιθάκη, μνηστήρες, Πηνελόπη

Ενότητα 7: Η εποχή του λίθου

• Τα πολύ παλιά ­χρόνια οι άνθρωποι δεν ήξεραν να γράφουν. Γι’ αυτό δεν άφησαν κανένα γραπτό που να μας δίνει πληροφορίες για τη ζωή τ­ους. Μας άφησαν όμως τα εργαλεία τους και τα όπλα τους. Από αυτά μαθαίνουμε για τον τρόπο που ζούσαν.
  Επειδή τα πρώτα εργαλεία τους ήταν από πέτρα (λίθο), την πρώτη αυτή εποχή την ονομάζουμε εποχή του λίθου. Αργότερα, όταν έφτιαξαν εργαλεία από μέταλλα (χαλκό), άρχισε μια νέα εποχή, η εποχή του χαλκού. Οι εποχές του λίθου και του χαλκού μαζί αποτελούν την προϊστορική εποχή ή Προϊστορία. Η Ιστορία αρχίζει από τότε που οι άνθρωποι ανακάλυψαν τη γραφή.

Λέξεις Κλειδιά: εποχή του λίθου, προϊστορία, παλαιολιθική εποχή, τροφοσυλλέκτης, πέτρα, σπήλαιο των Πετραλώνων, νεολιθική εποχή,   τεχνίτες, γεωργοί, κτηνοτρόφοι, Σέσκλο, Διμήνι

Ενότητα 8: Ο Κυκλαδικός πολιτισμός

• Πριν από πέντε χιλιάδες χρόν­ια, ένας σπουδαίος πολιτισμός αναπτύχθηκε στα νησιά του κεντρικού Αιγαίου που λέγονται Κυκλάδ­ες.
• Οι κάτοικοι των νησιών αυτών ήταν δεμένοι με τη θάλασσα, γι’ αυτό έγιναν σπουδαίοι ναυτικοί, έμποροι και ψαράδες. Με τα μικρά τους πλοία ταξίδευαν στο Αιγαίο, αντάλλασσαν τα προϊόντα τους και γνώριζαν κι άλλους πολιτισμούς. Ήταν όμως και κτηνοτρόφοι, κυνηγοί και γεωργοί. Καλλιεργούσαν σιτάρι, ελιές και αμπέλια που τους έδιναν πολύ λάδι και κρασί.
• Κατοικούσαν σε μικρές πόλεις κοντά στη θάλασσα ή στις πλαγιές μικρών λόφων. Πολλές φορές έκτιζαν γύρω από τις πόλεις τους τείχη, γιατί φοβούνταν τους πειρατές. Τα σπίτια τους, φτιαγμένα από πέτρες και λάσπη, βρίσκονταν πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Είχαν ένα ή δυο δωμάτια και το πάτωμα το έστρωναν με χώμα ή μικρές πλάκες.

Λέξεις Κλειδιά: Κυκλαδικός πολιτισμός, Κυκλάδες, ναυτικοί, έμποροι, πλοία, κτερίσματα, τεχνίτες, οψιανός, μάρμαρο, τηγανόσχημα, ειδώλια, Ακρωτήριο της Θήρας, τοιχογραφίες

Ενότητα 9: Ο Μινωικός πολιτισμός

• Την εποχή που ο Κυκλαδικός πολι­τισμός βρισκόταν σε μεγάλη ανάπτυξη, ένας άλλος λαμπρότερος π­ολιτισμός γεννήθηκε στην Κρήτη. Ονομάστηκε Μινωικός από το μυθικό βασιλιά Μίνωα, το γιο της Ευρώπης και του Δία. Στην πραγματικότητα Μίνωες λέγονταν όλοι οι βασιλιάδες της Κρήτης για πολλούς αιώνες.
• Η Κρήτη που βρίσκεται στη μέση της Μεσογείου, λόγω της θέσης της, έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Πολλά λιμάνια υπήρχαν στο νησί κι αμέτρητα κρητικά καράβια διέσχιζαν το Αιγαίο. Ταξίδευαν σε όλες τις Κυκλάδες κι έφταναν μέχρι την Ανατολή, την Αίγυπτο, την Τροία και την Κύπρο.
• Οι Κρητες ή Μινωίτες πουλούσαν εκεί τα προϊόντα τους, λάδι, μέλι και κρασί, αγγεία, κοσμήματα και σφραγίδες κι έφερναν στην Κρήτη χαλκό, ασήμι, χρυσάφι, ελεφαντόδοντο και πολύτιμες πέτρες.
• Την εποχή εκείνη λοιπόν δημιουργήθηκε η «μινωική θαλασσοκρατία» και οι Κρήτες έγιναν «θαλασσοκράτορες». Οι πόλεις της Κρήτης δεν είχαν τείχη. Ήταν τόσο μεγάλη η ναυτική της δύναμη, που κανείς εχθρός δεν τολμούσε να την απειλήσει. Στο νησί βασίλευε ειρήνη.
• Ο Άγγλος αρχαιολόγος Έβανς ήταν ο πρώτος που έκανε ανασκαφές και ανακάλυψε την Κνωσό.

Λέξεις Κλειδιά: Μινωικός πολιτισμός, Μινωική Κρήτη, Μίνωας, Μινωική θαλασσοκρατία, Κνωσός, Φαιστός, Μάλια, Ζάκρος, λαβύρινθος, αίθουσα του θρόνου, ταυροκαθάψια, διπλός πέλεκυς, ιερογλυφική γραφή, δίσκος της Φαιστού, σφραγίδες, κοσμήματα, τοιχογραφίες

Ενότητα 10: Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός

• Όταν ­ο Κυκλαδικός και ο Μινωικός πολιτισμ­ός β­ρίσκονταν στην ακμή τους, ένας νέος λαός, οι Αχαιοί, ήρθαν από το Βορρά κι εγκαταστάθηκαν στην κεντρική και τη νότια Ελλάδα. Αυτοί είναι οι πρώτοι Έλληνες.
• Οι Αχαιοί γνώρισαν τον Κυκλαδικό και το Μινωικό πολιτισμό και εντυπωσιάστηκαν. Έμαθαν πολλά πράγματα από τους Κυκλαδίτες και τους Μινωίτες και δημιούργησαν το δικό τους πολιτισμό που ονομάζεται Μυκηναϊκός. Πήρε το όνομά του από τις Μυκήνες, που βρίσκονται στην Πελοπόννησο και ήταν το μεγαλύτερο κέντρο του πολιτισμού αυτού. Άλλα μυκηναϊκά κέντρα ήταν η Θήβα, ο Ορχομενός, η Αθήνα, η Ιωλκός, η Πύλος, η Σπάρτη, η Τίρυνθα.
• Οι Μυκηναίοι ή Αχαιοί, έχοντας σαν παράδειγμα τους Μινωίτες, έγιναν κι αυτοί έμποροι. Με τα πλοία τους ταξίδευαν σε όλη τη Μεσόγειο κι έφταναν μέχρι την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και την Κύπρο. Κατέλαβαν και την Κρήτη που, μετά από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και την καταστροφή των πόλεών της, είχε χάσει τη μεγάλη της δύναμη.
• Αργότερα οι Αχαιοί έκαμαν εκστρατεία εναντίον της Τροίας. Η θέση που βρισκόταν η Τροία ήταν πολύ σημαντική για το εμπόριο. Γι’ αυτό οι Αχαιοί ήθελαν να την κατακτήσουν και να φτιάξουν εκεί δικό τους εμπορικό σταθμό. Ο Τρωικός πόλεμος, όπως έχουμε μάθει, κράτησε δέκα χρόνια. Οι Αχαιοί κατέκτησαν την Τροία, μετά όμως άρχισαν να χάνουν σιγά-σιγά τη δύναμή τους.
• Ο Γερμανός ερευνητής Ερρίκος Σλήμαν ήταν ο πρώτος που έκανε ανασκαφές και ανακάλυψε τις Μυκήνες.

Λέξεις Κλειδιά: Μυκηναϊκός πολιτισμός, Μυκήνες, Αχαιοί, Κυκλώπεια τείχη, πύλη των λεόντων, ακρόπολη, ανάκτορο, μέγαρο, εστία, πολύχρυσες, προσωπίδες, κτερίσματα, θολωτοί τάφοι, Γραμμική Β, πρώτη ελληνική γραφή, τοιχογραφίες, μέταλλα, αγγεία, ελεφαντόδοντο, πέτρα.