Στόχοι μαθήματος
Επιδιώκεται οι μαθητές:
– Να κατακτήσουν το βασικό όργανο επικοινωνίας της γλωσσικής τους κοινότητας, ώστε να αναπτυχθούν διανοητικά, συναισθηματικά και κοινωνικά, αποκτώντας τις απαραίτητες για την ηλικία τους γνώσεις της λειτουργίας του γλωσσικού συστήματος και χρησιμοποιώντας με επάρκεια και συνείδηση το λόγο (προφορικό και γραπτό) στις διάφορες επικοινωνιακές περιστάσεις.
– Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία του λόγου για τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή, ώστε να μετέχουν στα κοινά είτε ως πομποί είτε ως δέκτες του λόγου με κριτική και υπεύθυνη στάση.
– Να εκτιμήσουν τη σημασία της γλώσσας ως βασικού φορέα της έκφρασης και του πολιτισμού κάθε λαού.
– Να επισημάνουν τις δομές και τις ιδιαιτερότητες της εθνικής τους γλώσσας συνειδητοποιώντας την πολιτισμική τους παράδοση.
– Να μάθουν να εκτιμούν και να σέβονται τη γλώσσα κάθε λαού ως βασικό στοιχείο του πολιτισμού του, προετοιμαζόμενοι να ζήσουν ως πολίτες σε μια πολυπολιτισμική Ευρώπη.
Περιγραφή και στόχοι ανά ενότητα μαθήματος
Το βιβλίο της Έκφρασης Έκθεσης για τη Β΄ Λυκείου χωρίζεται σε τέσσερις (4) ενότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν τα παρακάτω βασικά θέματα:
1η ενότητα:
Η είδηση Η πρώτη ενότητα του βιβλίου πραγματεύεται βασικές πτυχές του περιεχομένου και της οργάνωσης της είδησης. Εξετάζονται οι μορφές του σχολίου και οι σχέσεις του με το γεγονός στη διαμόρφωση της είδησης. Διερευνώνται επίσης οι τρόποι οργάνωσης και παρουσίασης μιας είδησης και η λειτουργία τους. Τα θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση αφορούν τη δημοσιογραφία και τα Μ.Μ.Ε, ενώ στην οργάνωση του λόγου εξετάζεται η ανάπτυξη κειμένου με τη χρήση παραδειγμάτων.
2η ενότητα:
Βιογραφικά είδη Ως προς τα βιογραφικά είδη, παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά και παραδείγματα των συγκεκριμένων κατηγοριών – βιογραφία, βιογραφικό σημείωμα, αυτοβιογραφία, απομνημονεύματα, ημερολόγιο και συστατική επιστολή –, η δομή τους και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται σε καθεμία από αυτές. Εξετάζονται θέματα για έκφραση-έκθεση σχετικά με την εργασία και την επιλογή επαγγέλματος, τα στερεότυπα και το ρατσισμό. Στην οργάνωση του λόγου εξετάζεται η ανάπτυξη κειμένου με σύγκριση και αντίθεση.
3η ενότητα:
Παρουσίαση – Κριτική
Στην τρίτη ενότητα διδάσκεται το ύφος, το λεξιλόγιο και ο τρόπος παρουσίασης και κριτικής ενός βιβλίου, μιας θεατρικής παράστασης και άλλων μορφών τέχνης. Τα θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση αφορούν την κριτική ατόμου και την αυτοκριτική, ενώ στην οργάνωση του λόγου εξετάζεται ο ορισμός και η διαίρεση έννοιας.
4η ενότητα:
Σημειώσεις – Περίληψη
Στην ενότητα των σημειώσεων εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο ο μαθητής πρέπει να κρατά σημειώσεις από γραπτό λόγο, κατά παράγραφο ή σε ευρύτερες νοηματικές ενότητες, και από προφορικό λόγο. Ως προς την περίληψη, και πάλι ο διαχωρισμός αφορά το γραπτό και τον προφορικό λόγο, ενώ παρουσιάζονται τα βήματα που πρέπει να ακολουθούνται και ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να παρουσιάζεται η περίληψη. Τα θέματα για συζήτηση και έκφραση-έκθεση αφορούν τη λακωνικότητα και την εξοικονόμηση χρόνου στην καθημερινή ζωή.
Στόχοι μαθήματος
Με τη διδασκαλία των κειμένων στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας επιδιώκεται η καλλιέργεια της ικανότητας των μαθητών:
– να αξιοποιούν τις πληροφορίες που αποκομίζουν από τα κείμενα που διαβάζουν και να αναπτύσσουν αφαιρετική σκέψη,
– να εντοπίζουν τα κύρια σημεία στο κείμενο το οποίο εξετάζουν και να κρίνουν τις απόψεις που διατυπώνονται στο κείμενο με θεμελιωμένα επιχειρήματα,
– να αναπτύξουν την ικανότητα να αξιολογούν το εκάστοτε κείμενο και να συνθέτουν προφορικό ή γραπτό σχόλιο για αυτό,
– να σχολιάζουν και να επεξεργάζονται τις πολλαπλές απόψεις και γνώμες οι οποίες διατυπώνονται σε ένα κείμενο μέσα από την εξοικείωση με τη χρήση άλλων βιβλίων,
– να ευαισθητοποιούνται στους εκάστοτε προβληματισμούς οι οποίοι εγείρονται από τα κείμενα του βιβλίου.
Περιγραφή και στόχοι ανά ενότητα μαθήματος
Στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Β΄ Λυκείου μελετώνται αντιπροσωπευτικά έργα τα οποία χαρτογραφούν την ιστορική εξέλιξη της λογοτεχνίας μας από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι την περίοδο του μεσοπολέμου. To βιβλίο καταγράφει τους καινούργιους προσανατολισμούς και τα νέα αφηγηματικά μέσα, στα οποία στρέφονται η ποίηση και η πεζογραφία μετά το 1880. Ταυτόχρονα, επιχειρεί ένα συσχετισμό των ραγδαίων ιστορικών εξελίξεων της ελληνικής κοινωνίας (εσωτερική αναδιάρθρωση, εκβιομηχάνιση, οικονομική ανάπτυξη, εσωτερική μετανάστευση στα αστικά κέντρα) και της λογοτεχνικής παραγωγής της εποχής. Η πεζογραφία και η ποίηση αποδεσμεύονται από τα παλαιότερα πρότυπα και ανανεώνονται, καθώς τα λογοτεχνικά κινήματα του νατουραλισμού και του ρεαλισμού επηρεάζουν τους λογοτέχνες της εποχής και τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν τα θέματά τους. Ο κοινωνικός προβληματισμός πλέον είναι έκδηλος στην πεζογραφική παραγωγή της περιόδου. Παράλληλα, μελετώνται η δοκιμιακή παραγωγή της εποχής και έργα ξένης λογοτεχνίας τα οποία επηρεάζουν τους λογοτέχνες της εποχής.